Geneza mobbingu

Termin „mobbing” został po raz pierwszy użyty w 1963 r. przez słynnego austriackiego etnologa i noblistę Konrada Lorenza, w pracy „Tak zwane zło”, do opisania sytuacji atakowania przez grupę niewielkich zwierząt jednego większego osobnika. Termin ten zapożyczył później szwedzki lekarz Peter-Paul Heinemann, który obserwował analogiczne zachowania pomiędzy dziećmi w przedszkolu oraz w szkole.

W 1976 r., amerykański psychiatra i antropolog dr Carroll Brodsky napisał książkę pod tytułem „Napastowany pracownik”. Opisał on w niej zachowanie, które pociąga za sobą powtarzające i utrzymujące się próby męczenia, torturowania i frustrowania współpracownika lub wymuszania na nim pewnych reakcji, używając określenia „napastowanie” (harassment).

Dzisiejsze znaczenie pojęcia „mobbing” nadał w 1984 r. niemiecki psycholog Heinz Leymann. Słowo zostało użyte w raporcie z badań prowadzonych w latach 1982-83 w Szwecji dla określenia psychospołecznych relacji międzyludzkich w miejscu pracy, charakteryzujących się wrogim nastawieniem do pracownika przez innych pracowników lub przez przełożonych.

Carroll Brodsky wykazał w swoich badaniach, że istnieje zjawisko prześladowania w miejscu pracy, jednak mobbing nie był jeszcze postrzegany jako znaczący problem w Stanach Zjednoczonych. Zainteresowanie rosło wraz z pojawieniem się nowych artykułów i badań przeprowadzonych w tym zakresie. Także wzrastająca liczba doniesień o nadużyciach w miejscu pracy wywołała coraz większe zainteresowanie mediów w USA.

Także w Europie (Szwecja), w 1990 roku zostały przeprowadzone na szeroką skalę badania. Wykazały one, że aż 3,5% pracowników doświadczyło mobbingu. Leymann oszacował, że 15% samobójstw w tym kraju ma swe podłoże właśnie w tym zjawisku.

W 1992 roku wydana została książka „Bullying w pracy: jak zareagować i jak go opanować” autorstwa Andrei Adams. Wcześniej w telewizji BBC emitowana była seria jej reportaży na temat bullyingu. Termin „bullying” jest używany w Wielkiej Brytanii i niektórych krajach anglojęzycznych i jest tożsamym z terminem „mobbing”.

Także w Polsce ukazały się publikacje na temat mobbingu: Agata Bechowska-Gebhardt, Tadeusz Stalewski, „Mobbing: patologia zarządzania personelem”, Difin, Warszawa 2004.

W polskim ustawodawstwie (Kodeks Pracy, art. 943 §1) mobbing został zdefiniowany w ustawie z dn. 14 listopada 2014r., jako działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.